Για εκείνους που θα ήθελαν να μάθουν ένα από τα μεγαλύτερα μυστικά της δύναμης της γραφής, ως εργαλείο αυτογνωσίας, έκφρασης, επικοινωνίας και δημιουργικότητας…
Η γραφή είναι μία δημιουργική εργασία και όπως σε κάθε τι που δημιουργούμε, δεν παίρνει μέρος μόνο η λογική μας αλλά και οι εμπειρίες, τα συναισθήματα, τα βιώματα, όλα αυτά που μπορεί να μην συνειδητοποιούμε καθώς γράφουμε.
Ο μεγάλος θεωρητικός και κριτικός λογοτεχνίας Μιχαήλ Μπαχτίν είχε πει, πως σε ένα κείμενο δεν υπάρχει μόνο η «φωνή» του συγγραφέα αλλά και πλήθος άλλων «φωνών», που ακόμα και ο ίδιος ο γράφοντας μπορεί να μην τις αντιλαμβάνεται, ή τουλάχιστον να μην τις είχε αντιληφθεί νωρίτερα.
Σήμερα, πια, μπορούμε να προσθέσουμε σε αυτό, πως κάνουμε έργο, ότι δεν απωθούμε… Ότι δεν απωθούμε το κάνουμε νεύρωση. Κι ότι ούτε το απωθούμε αλλά ούτε το κάνουμε έργο, το κάνουμε διαστροφή!
Από τα κείμενά μας δυνητικά -ανάλογα πόσο αφήνουμε τον συγγραφικό εαυτό να μιλήσει και δεν τον αποσιωπούμε (π.χ. με πολλά επίθετα, ή συμβολισμούς, ή πολλές λογικές εξηγήσεις) μπορεί να διαφανεί, πως αυτός ο συγγραφικός μας εαυτός γνωρίζει πιο πολλά από εμάς κι αυτό αναδεικνύεται όταν θελήσουμε να τα διαβάσουμε έχοντας στο νου αυτή την συγκεκριμένη πληροφορία και βέβαια τις ανάλογες γνώσεις, εμπειρία, όπως και την ανάλογη βιβλιογραφία, που παρέχεται ειδικά στο Σεμινάριο «Αφήγηση Ζωής» εδώ και τέσσερα χρόνια.
Κι αν γράφουμε ότι δεν απωθούμε και δεν γράφουμε αντίθετα μόνο ότι γνωρίζουμε συνειδητά, τότε γράφουμε για να μάθουμε. Διότι με τη γραφή (όπως και κάθε τι δημιουργικό) εκφράζονται και με κομμάτια ασυνείδητα, καθώς τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου μας συνεργάζονται για το αποτέλεσμα (από τη μια της λογικής και του συνειδητού και από την άλλη των βιωμάτων και του ασυνείδητου). Μόνο που με τη γραφή ολα αυτά που εκφράζονται, αναδύονται λεκτικά… κάτι που τα κάνει ακόμα περισσότερο σαφή.
Ένα ενδεικτικό παράδειγμα όλων των παραπάνω είναι αυτό που ακολουθεί, και είναι ένα γραπτό πάνω σε μία άσκηση δημιουργικής γραφής της Χριστιάνας Λαμπρινίδη, με τίτλο «Δημιουργείστε έναν χώρο που καταστρέφει η γραμματική και σας ανήκει»:
«10 Μάρτη 1969. Ήταν τεσσάρων χρονών. Οι μέρες περνούσαν αλλά η μαμά και ο μπαμπάς της δεν επέστρεφαν.
Πριν αναχωρήσουν, ο πατέρας την είχε πάρει μέσα στο σαλόνι. Αν και πρωί μόλις που έβλεπε το πρόσωπό του γιατί τα σαλόνια εκείνο τον καιρό τα κρατούσαν οι νοικοκυρές με κλειστά πατζούρια και τα άνοιγαν μόνο σε επισκέψεις. Της είπε ότι θα φύγει στο Λονδίνο μαζί με τη μαμά για μια σημαντική δουλειά αλλά θα γυρίσει σύντομα.
Όταν η μαμά της δούλευε και οι αδελφές της ήταν στο σχολείο εκείνη καθόταν μαζί του και έπαιζε. Είχε ένα μικρό κουμπί που του είχε περάσει μια κλωστή. Αυτό ήταν το στηθοσκόπιο της. Το κρέμαγε στο λαιμό της και τον εξέταζε. Του έλεγε «πάρε αναποή Κωστάκη» κι ας τον έλεγαν Θόδωρο. Ακουμπούσε το κουμπί στο στήθος του, χωρίς να ξέρει ότι μέσα του υπήρχε μια καρδιά που υπολειτουργούσε από μια κατεστραμμένη βαλβίδα.
Για εκείνη θα ήταν δύσκολο να ξυπνήσει ένα πρωί και να μην ακούσει τη φωνή του να της ζητάει οτιδήποτε . Όταν είχαν στο σπίτι καλεσμένους, εκείνος φώναζε για να προσέξουν την αντίδρασή της «Αχ, να είχα ένα ποτ…..» και τότε η μικρή σηκωνόταν αυτόματα και έτρεχε στην κουζίνα να ανοίξει τη βρύση για να προλάβει την επιθυμία του πριν τελειώσει καν τη φράση του.
Τώρα έμενε στο σπίτι της γιαγιάς και του παππού και τους ρωτούσε πότε θα γυρίσουν.
Μια μέρα πήγε στο γραφείο του παππού της και έκοψε μια σελίδα από το ξύλινο ημερήσιο ημερολόγιο του. Πήρε ένα μολύβι κι άρχισε: Τα «γράμματά» της ιερογλυφικά, χόρευαν ένα ένα το δικό του άτσαλο χορό. Καταστρέφοντας την έννοια της γραμματικής, σχεδίαζε αφηρημένα κυκλάκια, ασύμμετρα τετράγωνα, μπερδεμένες γραμμές. Γέμισε όλη τη μικρή σελίδα. Μετά πήγε στην τουαλέτα της γιαγιάς, πήρε ένα κραγιόν, πασάλειψε τα χείλια της, πατώντας τα στη συνέχεια ζουπιχτά πάνω στο ακατάληπτο γράμμα.
Κατόπν, έτρεξε στην κουζίνα φωνάζοντας «θέλω να το στείλετε στη μαμά και στον μπαμπά μου».
Μια μέρα όταν μεγάλωσα η μαμά μου κάπου βρήκε ξεχασμένο αυτό το κιτρινισμένο πια «γράμμα» και μου το δωσε. Ποτέ δεν έμαθα με λέξεις, τι τους έγραφα. Ούτε και με ρώτησε κανείς ποτέ. Θυμάμαι μόνο την κατεστραμμένη γραμματική του και το τελευταίο χάρτινο μισό φιλί.»
Σχόλια:
- Ο πατέρας κάνει την ηρωίδα του κειμένου… έμπιστο στο σαλόνι = Press (ως κοινωνικοποίηση) σαν σε μια τελετή μύησης σε μυστικά που δεν είναι για εκείνη, σε μυστικά που θα αλλάξουν το χρόνο της.
- Πώς η γραφή μπορεί να της εκπληρώσει την επιθυμία πριν αρθρωθεί ο λόγος του πατέρα (ποτ… – Pot)
- Γι’ αυτό η γραφή είναι η αναζήτηση της επιθυμίας πριν αρθρωθεί η λέξη.
- Ο χρόνος γίνεται αντιληπτός με εγκατάλειψη (Η λέξη ποτέ = εγκατάλειψη). Με προσμονή. Ξύλινο ημερολόγιο = ο χρόνος είχε σταματήσει (το ψυχικό τραύμα σταματά τον χρόνο)Οι λέξεις ανήκουν στους άλλους. Γράφει γράμματα(άρθρα), όχι λέξεις.
- Ο πατρικός λόγος σε αναζήτηση της επιθυμίας που εκπληρώνεται πριν αρθρωθεί. Η Κατεστραμμένη βαλβίδα – είναι η κατεστραμμένη γραμματική.
- Ο πατέρας μοιράζεται την εξουσία του λόγου με την κόρη. Για να είναι κοντά στον πατέρα πρέπει να γράφει. Κοινωνικοποιεί το λόγο του πατέρα.
- Η καρδιά του πατέρα είναι η γραμματική.
Το συγκεκριμένο κείμενο αποκάλυψε -εκτός των άλλων- κάτι που δεν θα μπορούσε καθόλου εύκολα με οποιονδήποτε άλλο τρόπο** να πληροφορηθεί ο γράφοντας: Το πότε ακριβώς του δόθηκε το ερέθισμα, ή αλλιώς η «άδεια», ο ρόλος, ή η προτροπή, από το οικογενειακό του σύστημα, να ασχοληθεί με την δημοσιο-γραφία και κυρίως η δεξιότητα να γράφει «γράμματα» ή αλλιώς άρθρα.
Όμως κάθε συγγραφικός εαυτός και κάθε δημιουργικός εαυτός, όπως λέχθηκε, είναι πιο μπροστά από εμάς, ξέρει πολύ καλά τι θέλει να πει ή να κάνει, λέει περισσότερες ιστορίες από αυτές που νομίζουμε ότι γράφουμε. Αρκεί, να του αφήσουμε να χρησιμοποιήσει το …enter(που το κατέχει η συνείδησή μας μόνον, δηλαδή το αριστερό μας ημισφαίριο), ώστε να μπορέσει να του δώσει σάρκα και οστά… Εφόσον, γράφουμε ό,τι μπόρεσε να συνεργαστεί με τη λογική μας, ό,τι δηλαδή δεν απωθήσαμε στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου μας.
Με άλλα λόγια «Κάνουμε έργο μόνον, ότι ΔΕΝ απωθούμε», όπως ήδη αναφέρθηκε, ακόμα κι αν εμείς οι ίδιοι δε μπορούμε πάντα να το γνωρίζουμε, πως στο κάθε δημιουργικό μας έργο καταθέτουμε και ασυνείδητα στοιχεία που μέχρι εκείνη τη στιγμή μπορεί να είχαμε απωθήσει.
Το πόσο σημαντικό είναι αυτό, μπορεί να το καταλάβει κάποιος εάν μάθει, πως ότι αντίθετα απωθούμε το κάνουμε νεύρωση, και πως ότι ούτε το απωθούμε, αλλά ούτε το κάνουμε έργο, το κάνουμε διαστροφή… όπως αναφέρει και ο Νίκος Παπαχριστόπουλος στο βιβλίο «Ψυχανάλυση και γραφή».
Φυσικά, η τέχνη και η δημιουργία αντίστοιχα, δεν μπορούν να πληροφορήσουν για άλλα εξίσου σημαντικά ή και σημαντικότερα θέματα έναν ενδιαφερόμενο, από όσα μπορεί οποιαδήποτε έγκυρη και σοβαρή δουλειά αυτογνωσίας με κάποιον ειδικό.
Για όλα αυτά και για πολλά άλλα, μπορούμε επιπλέον να κατανοήσουμε καλύτερα ό,τι τα προσχολικά χρόνια, είναι τα σημαντικότερα για να τεθούν οι βάσεις για τις δεξιότητες της ζωής μας, τις τάσεις και τα ενδιαφέροντά μας, αλλά και όσα άλλα αργότερα θα διαλέξουμε να τους αφιερωθούμε, φτιάχνοντας ένα -οποιασδήποτε μορφής- έργο, άρα κάτι που δεν απωθήσαμε.
Ειδικά η παιδική ηλικία είναι ο θησαυρός που μπορούμε να αντλήσουμε όσα θα μας βοηθήσουν να καταφέρουμε, όχι μόνο για να επιβιώσουμε, αλλά και να αυτοπραγματωθούμε(βλ. την κορυφή της πυραμίδας του Μάσλοου).
ΥΓ.: Περισσότερες πληροφορίες, βιβλιογραφία, και βιωματικές ασκήσεις, για τη δύναμη της γραφής ως εργαλείο αυτογνωσίας και δημιουργικότητας, στο σεμινάριο Αφήγηση Ζωής
ΥΓ.2: Διαβάστε επίσης: Για την τέχνη της ζωής…
Crystalia Patouli -------- 