Μια ακτιβιστική έρευνα για τα αίτια της κρίσης που έγινε βιβλίοΤης Κατερίνας Μυλωνά
Εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ, Ηράκλειο Κρήτης, Δευτέρα 19 Ιανουαρίου 2015
K.M.: Μετά από όλη την έρευνα που πραγματοποιήσατε, μπορείτε να δώσετε μία απάντηση για τα αίτια της κρίσης;
Κρ.Π.: Ίσως, η κύρια αιτία που φτάσαμε ως εδώ είναι η σιωπηρή επανάσταση των καπιταλιστών, που παίρνει πίσω όσα αναγκάστηκε να δώσει τους τελευταίους δύο αιώνες (Π.Κοροβέσης).
Η κρίση άλλωστε επήλθε από την υπέρβαση των ορίων του συστήματος με στόχο την κερδοσκοπία (Σ. Δημητρίου – ανθρωπολόγος). Δεν εισακούστηκαν (και επιπλέον αποσιωπήθηκαν) οι επαναλαμβανόμενες μελέτες που από το 1970 προέβλεπαν το ξέσπασμά της περί το 2008 και καταδείκνυαν τους κύριους παράγοντες που θα την προκαλούσαν:
- α) εξάντληση των φυσικών πόρων
- β) μόλυνση του περιβάλλοντος
- γ) συνεχής αύξηση του ρυθμού της βιομηχανικής παραγωγής
- δ) η δημογραφική έκρηξη
Αντίθετα η παγκόσμια οικονομία βασίστηκε στο νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό μοντέλο, διαμορφώνοντας τον άνθρωπο από ον πολιτικό σε ον καταναλωτικό.
Παράλληλα στη χώρα μας η πολιτική και οι εκπρόσωποί της εξυπηρετώντας τη νέα οικονομία, στήριξαν μία καθαρά πελατειακή ψηφοθηρική σχέση με τον πολίτη-καταναλωτή, με αποτέλεσμα την μετατροπή του ανθρώπου-πολίτη σε άτομο-υπήκοο, χωρίς την αίσθηση συλλογικότητας και αλληλεγγύης.
Η Ελλάδα θέλησε μ’ ένα άλμα να περάσει από τον μόχθο στην κατανάλωση (Β. Καραποστόλης) και αιτία γι’ αυτό τον οικονομικό εκτραχηλισμό είναι και ότι ο κρατικός μηχανισμός μετατράπηκε σε κομματικό μηχανισμό (Μ.Γλέζος).
Η Ελλάδα που ήταν η πιο αδύναμη στην πραγματική της οικονομία, με ένα διαχρονικό πελατειακό σύστημα και με έλλειψη Παιδείας (Άνν. Βαγενά – Κ. Ακρίβος) και ιστορικής μνήμης (Τ. Βερβενιώτη – Φ. Οικονομίδης), που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως άμυνα (πολιτισμός, ιστορική γνώση, κλπ), οδήγησε ειδικά την ελληνική κρίση να μεγεθυνθεί σε σχέση με άλλες χώρες, να γίνει ο «επίσημος ασθενής» της Ευρώπης, αλλά και να μην μπορέσει να αναπτυχθεί συλλογική κοινωνική αντίσταση παρά το τεράστιο και συνεχώς διογκούμενο μέγεθος κυρίως της ανθρωπιστικής και πολιτιστικής πλέον κρίσης.
Συνοπτικά οι αιτίες όπως έδειξε η έρευνα είναι οι εξής:
Α. Στην Οικονομία:
- Παγκόσμια δομική κρίση
- Υπέρβαση ορίων του συστήματος / εξάντληση φυσικών πόρων, με σκοπό την κερδοσκοπία
- Xρηματοπιστωτικός καπιταλισμός της σπέκουλας / φούσκα
- Tυχοδιωκτικά και κερδοσκοπικά συμφέροντα: αγορές
- Kατάρρευση του τραπεζικού συστήματος
- Δανεισμός / Χρέος / Έλλειμμα
- Λεηλασία του δημοσίου τομέα
- Προβλήματα ελληνικής οικονομίας: φοροδιαφυγή, αποβιομηχάνιση, μείωση εθνικής παραγωγής, διόγκωση δημοσίου τομέα, κρατικοδίαιτος ιδιωτικός τομέας
- Σήμερα, τα μέτρα λιτότητας
Β. Στην Πολιτική
- Παγκόσμια επιβολή της οικονομίας στην πολιτική
- Σχέση – νοοτροπία Έλληνα πολίτη / με το κράτος
- Κομματοκρατία (κύριως των δύο μεγάλων κομμάτων – Πασόκ και ΝΔ)
- Πελατειακές σχέσεις
- Διαφθορά / Διαπλοκή
- Κρίση θεσμών (εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, δικαιοσύνης, ΜΜΕ)
- Παραβίαση Συντάγματος
- Αποτυχία Ευρωπαϊκής πολιτικής ολοκλήρωσης / Κατάρρευση του Ευρωπαϊκού πνεύματος
Γ. Στην Κοινωνία
- Απληστία / καταναλωτισμός
- Αποδοχή / συμμετοχή – συνενοχή, στην πολιτική διαφθορά
- Ατομικισμός / έλλειψη συλλογικότητας και αλληλεγγύης
- Απουσία α)ισχυρής κοινωνικής οργάνωσης (συνδικάτα, σωματεία, κλπ), β) συμμετοχής στα κοινά, γ) όπως και έλεγχου της εξουσίας
- Έλλειψη παιδείας / πολιτισμού
- Το άτομο καταναλωτής / πελάτης
Κ.Μ.: Τι ήταν αυτό που σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση κατά την έρευνά σας; Ποιο πρόσωπο μπορείτε να ξεχωρίσετε, λόγω της δικής του τοποθέτησης;
Κρ.Π.: Εντύπωση μου έκαναν κυρίως όσοι δεν θέλησαν να απαντήσουν στο ερώτημα μιας ακτιβιστικής έρευνας με βάση το ερώτημα «Ποιες αιτίες μας έφεραν ως εδώ και κυρίως τι πρέπει να κάνουμε;», αυτής της προσπάθειας να κατανοηθεί το τι είδους κρίση είναι αυτή που ζούμε και τι πρέπει να κάνουμε για να την αντιμετωπίσουμε, που ίσως μάλιστα θα έπρεπε να αναλάβουν τη διεξαγωγή της κάποια από τα Πανεπιστήμια της χώρας.
Κ.Μ.: Οι Έλληνες αισθάνονται ότι βρίσκονται στο επίκεντρο μιας «επίθεσης». Δέχονται ανάλογες «επιθέσεις» και άλλες χώρες; Είναι συνολικό το πρόβλημα;
Κρ.Π.: Ζούμε το πρώτο ιστορικό πραξικόπημα των Αγορών σε μία χώρα (Στ. Κούλογλου). Η κρίση της οικονομικής λειτουργίας, της χαρακτηριστικής λειτουργίας του βιομηχανικού πολιτισμού, αποτελεί την άμεσα ορατή ένδειξη αποδόμησης του όλου συστήματος. Άρα βρισκόμαστε παγκοσμίως στην ιστορική καμπή της αλλαγής πολιτισμού. Συνεπώς, μοναδική ιστορική έξοδος από την παγκόσμια κρίση, είναι η ανατροπή και η αναδόμηση του συστήματος. Έχουν αναπτυχθεί πλέον οι τεχνικές προϋποθέσεις γι’ αυτήν –υπολογιστές, θεωρία του προγραμματισμού κ.ά. Απομένει να αναπτυχθούν και οι κοινωνικές: αλληλεγγύη και αξιοπρέπεια (Σωτήρης Δημητρίου, ανθρωπολόγος).
K.M.: Υπάρχει διέξοδος στο πρόβλημα της χώρας μας; Είστε αισιόδοξη;
Κρ.Π.: Μοιάζει σαν μία νέας μορφής οικονομική γενοκτονία σχεδιασμένη από τις αγορές(Jose Manuel Lamarque). Θα χρειαστεί λοιπόν να συγκρουστεί η πολιτική με την οικονομία, αν θέλει η πρώτη να επιβιώσει, αλλιώς θα γυρίσει η Ιστορία πολύ πίσω(Τ. Καφετζής).
Ήδη όμως η Ιστορία δείχνει να έχει γυρίσει πίσω και «η κοινωνία κινδυνεύει να καταργηθεί στο σύνολό της»(Στ. Ροζάνης), ενώ οι ισχυροί του πλανήτη προχωρούν σε έναν αιώνιο πόλεμο για το ποιος θα επικρατήσει(Ν. Βαλαωρίτης).
Ειδικά στην Ελλάδα, που παρεμπιπτόντως ο καπιταλισμός ήταν πάντα κανιβαλισμός(Γ. Μεράντζας), προέχει η απόκτηση της Εθνικής Ανεξαρτησίας της Ελλάδας(Μ. Γλέζος), διαφορετικά θα συνεχίσουμε να ζούμε πια σε νομότυπα Άουσβιτς(Δ. Πουλικάκος), όπου με την ύφεση και την λιτότητα, μόνο σε αδιέξοδο και σε καταστροφή μπορούμε να οδηγούμαστε(Κ. Βεργόπουλος).
Η συνεργασία όλων των χωρών και βέβαια της ΕΕ, για διάλογο και διεκδίκηση της ισότητας των λαών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, μοιάζει να είναι το κυριότερο σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία(Κ.Χ. Ροθ – Ζ. Παπαδημητρίου), προς θεραπεία και της νοοτροπίας ειδικά στην ελληνική κοινωνίας όπου η πλειοψηφία αντιμετωπίζει το κράτος και οτιδήποτε άλλο έξω από «τους δικούς της»(οικογένεια, φίλους, κλπ.) ως κάτι εχθρικό και προς εκμετάλευση(Γρ. Γκιζέλης).
Άρα, μόνο ως Κοινωνία Πολιτών, μπορούμε να διεκδικήσουμε και να απαιτήσουμε την άμεση συμμετοχή στην Πολιτική και στις αποφάσεις της (Γ. Κοντογιώργης), όσο και την αλλαγή του Συντάγματος (Χρ. Γιανναράς).
Δεν φτάνει πια να μιλάμε για ανθρωπισμό, αλλά για την δημιουργία ενός πολιτισμού με κεντρικό άξονα την ολισθική οικολογία (Χρ.Μίσσιος) και σεισάχθεια με αποανάπτυξη (Γ.Κολέμπας, Γ.Μπίλλας).
Μια εντελώς νέα δηλαδή αντίληψη της οικονομίας αλλά και της πολιτικής, που για να πετύχει πρέπει πρώτα να απομυθοποιηθεί ο καπιταλισμός της σπέκουλας (κερδοσκοπίας) και η κοινοβουλευτική αντιπροσωπευτική δημοκρατία(πόσο μάλλον χωρίς την απλή αναλογική).
Συνεπώς πρέπει να συναντηθούμε και με τους άλλους λαούς, θα συμπλήρωνε πάλι ο Χρ. Μίσσιος, με στόχο την άμεση δημοκρατία και υπέρ των μικρών κοινοτήτων(Χαϊνης Δ. Αποστολάκης), που για να λειτουργήσουν θα πρέπει να δημιουργηθούν μικρές, αταξικές ομάδες που θα στηρίζονται στην αλληλεγγύη και την αυτοοργάνωση (Τ. Ρόμβος).
Υπάρχει λοιπόν διέξοδος αλλά δεν μπορεί να εμφανιστεί από μόνη της. Πρέπει να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε, όπως είπε ο Γκάντι. Να συμβάλλουμε σ’ ένα βήμα παρά πάνω ως προς την αλλαγή αυτού του σκεπτικού και τρόπου ζωής, που μας έφερε ως εδώ, ώστε τα παιδιά μας να μην εγκλωβιστούν στο πένθος, να μην βρουν μόνο καμένη γη και χρέη, αλλά και επίγνωση. Η φύση, άλλωστε, είναι μέγας χορηγός αγαθών, τα οποία φτάνουν για όλους (Ελ. Νίνα).
Κι όπως τόνισε και ο Γιώργος Αρμένης «ας αγαπηθούμε εμείς τουλάχιστον. Κι όταν αγαπηθούμε εμείς, μπορούμε όλους αυτούς να τους κάνουμε πέρα, να τους δείξουμε πόσο μικροί είναι…».
K.M.: Τα έσοδα της έκδοσης διατίθενται για το ΚΕΘΕΑ και τη ΜΕΡΙΜΝΑ. Πιστεύετε πως η κρίση μας έκανε πιο ανθρώπινους τελικά;
Κρ.Π.: Τα έσοδα θα δοθούν για συμβολικούς κυρίως λόγους στο ΚΕΘΕΑ διότι αγωνίζεται επί δεκαετίες για την ανεξαρτητοποίηση και στη ΜΕΡΙΜΝΑ διότι αντιμετωπίζει τις απώλειες στη ζωή των παιδιών και των οικογενειών τους.
Η φιλοσοφία των θεραπευτικών κοινοτήτων απεξάρτησης βασίζεται στην παρακάτω προσευχή: «Θεέ μου βοήθησέ με να αλλάξω αυτά που μπορώ, να δεχτώ αυτά που δεν μπορώ να αλλάξω, και κυρίως βοήθησέ με να τα ξεχωρίζω!». Αν κάποιος προσπαθεί αυτά τα δύο να τα ξεχωρίζει νομίζω γίνεται όλο και πιο ανθρώπινος.
 |
Της Κατερίνας Μυλωνά
«Θα χρειαστεί να συγκρουστεί η πολιτική με την οικονομία» δηλώνει σε συνέντευξή της στην «Π» η δημοσιογράφος και σύμβουλος ανθρωπίνων σχέσεων, Κρυσταλία Πατούλη, η οποία παρουσιάζει απόψε στο Ηράκλειο το βιβλίο της με τίτλο «Η Έρευνα για την κρίση (2010-2014)» . Η εκδήλωση για την έρευνα που διεξήχθη με ακτιβιστικό χαρακτήρα θα γίνει στις 8 το βράδυ στον πολυχώρο Τέχνης και Πολιτισμού «ΝΥΝ και ΑΕΙ» (Αρχιεπισκόπου Μακαρίου 17, τηλ.: 6980038651).
Την εκδήλωση οργανώνουν το θέατρο OMMA STUDIO (Ηράκλειο, Κρήτης) και οι εκδόσεις Κέδρος.
Για τα αποτελέσματα της έρευνας θα μιλήσει η συγγραφέας και θα τοποθετηθούν οι Αντώνης Διαμαντής, ηθοποιός-σκηνοθέτης και Νέλλυ Κατσαμά, δημοσιογράφος.
Το βιβλιοπωλείο Αναλόγιο θα διαθέσει τα βιβλία της έκδοσης τα έσοδα της οποίας θα διατεθούν στο ΚΕΘΕΑ.
Η εκδήλωση θα κλείσει μουσικά με τους Δημήτρη Ζαχαριουδάκη και Δημήτρη Καρβέλη.
http://www.patris.gr/articles/275332?PHPSESSID=#.VMu0li5s7IU
Crystalia Patouli -------- 