Για ποιους λόγους μερικές φορές δεν γίνεται αποδεκτή από τους άλλους και ποιος είναι ο σωστός τρόπος να τη ζητήσετε;
Από την Κρυσταλία Πατούλη
Η λέξη «συγγνώμη» κάποιες φορές σάς ωθεί αυτόματα να γυρίσετε σελίδα χωρίς καν να μπείτε στη διαδικασία να την προφέρετε. Άλλοτε πάλι αποφασίζετε να τη ζητήσετε αλλά δεν γίνεται δεκτή από τον άλλο -το φίλο, το συνάδελφο, το συγγενή ή το σύντροφό σας, Σε αυτές τις περιπτώσεις: κι εφόσον ο παραλήπτης δεν είναι υπερβολικά εγωιστής ή δεν έχει αποφασίσει να διακόψει τη σχέση για δικούς του λόγους, έχετε κάνει κάπου λάθος. Δείτε λοιπόν τα σφάλματα εξαιτίας των οποίων μια συγγνώμη μπορεί να μην έχει ανταπόκριση, αλλά και τη «συνταγή της επιτυχίας».
Μη ζητάτε συγγνώμη όταν…
- Θέλετε απλώς να ξεφύγετε.
Υποτίθεται πώς έχετε μετανιώσει για αυτό που κάνετε, αλλά ίσως συμβαίνει το αντίθετο: στην πραγματικότητα δεν θέλετε να παραδεχθείτε το λάθος σας. Αν την ξεστομίσετε εύκολα ίσως επιχειρείτε πρωτίστως να ανακτήσετε άμεσα την αυτοεκτίμησή σας και να απαλλαγείτε από τις πιθανές ενοχές -μάλλον επειδή κατά βάθος δεν συνειδητοποιείτε τί έχετε κάνει, Και δεν είναι τυχαίο που μπορεί συχνά να ακούτε την απάντηση: «από τότε που ανακαλύφθηκε η συγγνώμη χάθηκε το φιλότιμο!» Μπείτε για λίγο στη θέση του άλλου! Τα αυτιά μας βουίζουν καθημερινά από συγγνώμες: «συγγνώμη που καθυστέρησα», «συγγνώμη που πρόδωσα την εμπιστοσύνη σου», συγγνώμη που σε πρόσβαλα». Τις συναντάμε σε κάθε επίπεδο σχέσεων, αλλά είναι καταδικασμένες στην αποτυχία. Αποκωδικοποιούνται κάπως έτσι από τον παραλήπτη τους: «δεν ενδιαφέρομαι για ότι αισθάνεσαι θέλω μόνο να ξεχάσεις γρήγορα ότι έκανα»
- Σας την απαιτούν ως τιμωρία
Λόγω εγωισμού ή λόγω εσφαλμένης εκτίμησης, μπορεί κάποιος να καταφύγει σε συναισθηματικούς εκβιασμούς, προκειμένου να σας εξαναγκάσει να ζητήσετε συγγνώμη. Μην υποχωρήσετε: μακροπρόθεσμα δεν θα σας βγει σε καλό. Η σχέση σας έχει διαταραχθεί από μια «συγγνώμη» που προφέρατε χωρίς να την πιστεύετε πραγματικά και είναι πολύ δύσκολο να την αποκαταστήσετε. Ποιό είναι συνήθως το «προφίλ» του ανθρώπου που απαιτεί τη συγγνώμη σας; «Πρόκειται για ανθρώπους πολύ αυστηρούς με τον εαυτό τους και με τους άλλους, ώστε με την παραμικρή αφορμή «στήνουν» ένα δικαστήριο, ψάχνοντας συγγνώμες και τιμωρίες», απαντά η Τσαμπίκα Μπαφίτη M.Sc., PhD., κλινική ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια. Ωστόσο, η ανοχή στα «λάθη» αλλά και η αποδοχή του διαφορετικού είναι αναγκαίες σε μια σχέση.
- Δεν είναι το σωστό timing
Είτε αδιαφορείτε γι’ αυτό που κάνατε είτε, απεναντίας, ντρέπεστε υπερβολικά για αυτό, σας δημιουργεί ένα μεγάλο «βάρος», το οποίο ίσως βιάζεστε να ξεφορτωθείτε ή το αντίθετο, καθυστερείτε υπερβολικά να αντιμετωπίσετε κατά πρόσωπο. Το αποτέλεσμα; Συνήθως καταλήγετε να ζητήσετε συγγνώμη … άτσαλα, σε λάθος τόπο και χρόνο. Τότε, ο άλλος μπορεί να υποτιμήσει τη σπουδαιότητα και να παραβλέψει το ειλικρινές υπόβαθρο – όταν υπάρχει. Μην ξεχνάτε ότι η επιθυμία να σας συγχωρέσουν θα γίνει περισσότερο σεβαστή, αν ζητήσετε συγγνώμη αν το επιτρέπουν οι συνθήκες.
- Δεν έχετε πραγματικά μετανιώσει
Μερικές φορές Θέλετε να είστε κυρίως «ευγενικοί» και δέχεστε τη δυσαρέσκεια των άλλων για τη συμπεριφορά σας. Στην πραγματικότητα όμως, καθώς δεν πιστεύεται ότι έχουν δίκιο, η συγγνώμη σας ακούγεται – και είναι πολύ τυπική. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορεί να έχει και τα αντίθετα αποτελέσματα: θέτει την ειλικρίνειά σας υπό αμφισβήτηση και ο παραλήπτης είναι βέβαιος ότι σύντομα θα επαναλάβετε το ίδιο λάθος. Λόγου χάρη, όταν ζητάτε συγγνώμη από τον εργοδότη σας επειδή αμελήσατε να κάνετε κάτι που σας ανέθεσε, κατά βάθος θεωρείτε ότι σας έχει παραφορτώσει με «ξένα» καθήκοντα.
- Την ακυρώνετε με τις πράξεις σας
Δεν έχει νόημα να ζητήσετε συγγνώμη για κάτι, αν οι πράξεις σας που ακολουθούν δείχνουν ότι δεν έχτε: συνειδητοποιήσει το λάθος σας. Αυτό την ακυρώνει, κάνοντάς τη να μοιάζει μέχρι και … κοροϊδία. Ζητώντας συγγνώμη, υποτίθεται ότι είστε συνεπείς τόσο στα λόγια όσο και στις πράξεις σας. Γιο παράδειγμα, σε μια ερωτική σχέση, όταν ο ένας λέει διαρκώς ψέματα. Από κάποιο σημείο και μετά, όσες φορές κι αν ζητήσει από το σύντροφό του να τον συγχωρέσει, το μόνο που θα καταφέρει θα είναι να τον εκνευρίσει ακόμα περισσότερο.
- Δεν μπορείτε να την υποστηρίξετε
Η αμηχανία ενός λάθους σος μπορεί να σας ωθήσει στη συγγνώμη, αλλά ενδεχομένως να μην καταφέρνετε να υποστηρίξετε με τα λόγια σας τις αιτίες που σας έκαναν να τη ζητήσετε. Για παράδειγμα, η φράση «θέλω να σου ζητήσω συγγνώμη, δεν αντέχω να σε χάσω» μπορεί να μεταφραστεί από τον άλλον ως «σου ζητώ συγγνώμη από φόβο μήπως χωρίσουμε, αλλά δεν έχω καταλάβει το λάθος μου». Προτού, λοιπόν, ζητήσετε συγγνώμη, καλό είναι να έχετε σκεφτεί όσο τα επιχειρήματα όσο και τα συναισθήματα που σας οδήγησαν σε αυτή την απόφαση.
Αν την ξεστομίζετε εύκολα ίσως επιχειρείτε πρωτίστως να ανακτήστε άμεσα την αυτοεκτίμησή σας…
Για να γίνει δεκτή η συγγνώμη σας, χρειάζεται να:
- εξηγήσετε γιατί φερθήκατε με αυτό τον τρόπο
- παραδεχτείτε ότι πιθανόν το κάνατε άθελά σας αναλάβετε τις ευθύνες του λάθους σας, προσπαθώντας να βρείτε τρόπους επανόρθωσης
- μη «στήσετε» τον εαυτό σας «στον τοίχο»
- καταλάβετε τις συνέπειες του λάθους σας
- μην αναζητήσετε τιμωρία για να ξεφύγετε από την ανάληψη της ευθύνης
- ξέρετε ότι ζητάτε να σας «συγχωρέσουν», δηλαδή να σας βάλουν πάλι δίπλα τους και όχι να σας καταδικάσουν ή να σας επικρίνουν
- καταλάβετε ότι δεν εξαρτάται μόνο από εσάς το να σας συγχωρέσουν
- δεχτείτε ότι ο άλλος ίσως χρειαστεί χρόνο για να «επεξεργαστεί» τη συγγνώμη σας.
———————–
– Η Κρυσταλία Πατoύλn είναι δημοσιογράφος και σύμβουλος ανθρώπινων σχέσεων, έχει σπουδάσει Ψυχολογiα και αρθρογραφεί -εκτός των άλλων- σε θέματα ψυχολογίας στον περιοδικό και ημερήσιο τύπο. Για το άρθρο συνεργάστηκε n Τσαμπίκα Μπαφίτη, M.Sc., PhD., κλινική ψυχολόγος–ψυχοθεραπεύτρια και θεραπεύτρια οικογένειας, εκπαιδεύτρια και επόπτρια στη Συστηματική Ψυχοθεραπεία αλλά και Διάγνωση σro ΕΔΑΣ (Εργαστήριο Διερεύνησης Ανθρώπινων Σχέσεων).
Το άρθρο έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό PREVENTION, ΜΑΡΤΙΟΣ 2007, Εκδόσεις Λυμπέρη
Crystalia Patouli -------- 