Δικαίως η Χάνα Άρεντ λέει ότι «Η ιστορία, που διηγούμαστε στον εαυτό μας για τον εαυτό μας, προκειμένου να αιτιολογήσουμε και να δικαιολογήσουμε ό,τι κάνουμε, είναι κατά βάση ψεύδος. Η αλήθεια βρίσκεται σε αυτά που πράττουμε» […] Η κίνηση της γυναίκας, που με υψωμένη την γροθιά στέκεται μπροστά στους φασίστες, είναι μια συμβολική κίνηση. Η υψωμένη της γροθιά έγινε ένα πολύ ηχηρό Όχι στον φασισμό. Ένα Όχι από έναν άνθρωπο κατώτερου Θεού και μικρότερου κόσμου. Κι αυτό δίνει ένα μήνυμα ζωής για όλους μας, όσο «μικρούς» και «κατώτερους» κι αν μας βλέπουν. Το ίδιο Όχι, με άλλον τρόπο, αντέταξε και μια άλλη γυναίκα, εδώ στην Ελλάδα, κι αυτή μόνη, προς τον Μητροπολίτη Αμβρόσιο, υπενθυμίζοντάς του ότι αυτό, που θα έπρεπε να κηρύσσει είναι η αγάπη και όχι το μίσος προς τον Πλησίον […]
Η Ελένη Νίνα, κλινικός ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη, σύμβουλο ανθρωπίνων σχέσεων, με αφορμή τις δύο γυναίκες από την Σουηδία και την Ελλάδα, που αντέδρασαν μόνες κατά του φασισμού και του μίσους.
Κρυσταλία Πατούλη: Από τη Σουηδία με την Τες Ασπλουντ που ύψωσε τη γροθιά της απέναντι σε τριακόσιους ναζί, ενώ γύρω της όλοι παρακολουθούσαν απαθείς, μέχρι την Ελλάδα που μπροστά στο λεκτικό μίσος και φασισμό πάλι μια γυναίκα μόνη της αντέδρασε απαντώντας «Αυτό δεν είναι αγάπη!» στις πασχαλινές κατάρες του μητροπολίτη Αμβρόσιου, τι θα είχες να πεις;
Ελένη Νίνα: Αναντίρρητα η αντίδραση προς όποια φασιστική θέση και εκδήλωση είναι πολύ σημαντική. Μόνον έτσι μπορεί να αντιμετωπιστεί το φασιστικό- ναζιστικό μόρφωμα, το οποίο είναι άμεσα συνδεδεμένο με την βία και την τρομοκρατία.
Η κίνηση αυτών των γυναικών αποκτά όμως και έναν συμβολικό χαρακτήρα. Ακριβώς γιατί προέρχεται από δυο γυναίκες και μάλιστα δυο γυναίκες μόνες.
Κρυσταλία Πατούλη: Πόσο σημαντική είναι σήμερα η αντίδραση στον φασισμό, είτε με συμβολικό τρόπο, είτε μέσω του λόγου, ειδικά μάλιστα όταν προέρχεται από μόνες γυναίκες;
Ελένη Νίνα: Μιλώντας για γυναίκες, ας μην ξεχνάμε ότι ο φασισμός μετακινεί την γυναίκα από τον ενεργό ρόλο στην κοινωνία προς την αφοσίωση στο σπίτι της. Για τον φασισμό η γυναίκα έχει Καθήκον και όχι επιλογή. Καθήκον να τιμήσει τη μητρότητα.
Ο Χίτλερ έλεγε: «Ο κόσμος των γυναικών είναι ένας μικρότερος κόσμος. Γιατί ο κόσμος της γυναίκας είναι ο σύζυγος της, τα παιδιά της και το σπίτι της». Ο ρόλος της εκφραζόταν στον «κώδικα» των τριών Κ: Kinder, Kirch, Kuche. Δηλαδή: Παιδιά, Εκκλησία, Κουζίνα.
Άρα η κίνηση της γυναίκας, που με υψωμένη την γροθιά στέκεται μπροστά στους φασίστες, είναι μια συμβολική κίνηση. Η υψωμένη της γροθιά έγινε ένα πολύ ηχηρό Όχι στον φασισμό. Ένα Όχι από έναν άνθρωπο κατώτερου Θεού και μικρότερου κόσμου. Κι αυτό δίνει ένα μήνυμα ζωής για όλους μας, όσο «μικρούς» και «κατώτερους» κι αν μας βλέπουν.
Το ίδιο Όχι, με άλλον τρόπο, αντέταξε και μια άλλη γυναίκα, εδώ στην Ελλάδα, κι αυτή μόνη, προς τον Μητροπολίτη Αμβρόσιο, υπενθυμίζοντάς του ότι αυτό, που θα έπρεπε να κηρύσσει είναι η αγάπη και όχι το μίσος προς τον Πλησίον.
Κρυσταλία Πατούλη: Με ψυχολογικούς όρους τι σημαίνει φασισμός;
Ελένη Νίνα: Φασισμός, με ψυχολογικούς όρους, θα μπορούσε να σημαίνει: Η κατάργηση της διάστασης του Άλλου. Ο Άλλος (ο Πλησίον) γίνεται ένα αντικείμενο, του οποίου οι επιθυμίες, τα βιώματα, ο πόνος, καθίστανται κάτι το ουδέτερο.
Όλοι πρέπει να ακολουθήσουν την Εντολή του Ενός. Ο λόγος του Ενός είναι Η Αλήθεια και γίνεται ο τρόπος ζωής της Αγέλης. Όποιος συντάσσεται, αμείβεται. Όποιος δεν συντάσσεται διώκεται.
Κρυσταλία Πατούλη: Πώς γεννιέται το μίσος και ο φασισμός; Η Άλις Μίλερ για παράδειγμα, θεώρησε μέσα από τις μελέτες της για τα ψυχικά τραύματα στην παιδική ηλικία, πως έχει τις ρίζες του στην παιδική ζωή των ανθρώπων. Τι θα έλεγες;
Ελένη Νίνα: Η Άλις Μίλερ προτείνει μέσα από το έργο της, ως αιτιολογία για την βία και τις φασιστικές νοοτροπίες, τα τραύματα της παιδικής μας ηλικίας. Οπότε, ο τερατώδης βασανιστής ή δολοφόνος, μπορεί να αποκαλυφθεί, ότι είναι ένα πληγωμένο και απελπισμένο άτομο.
Όμως, μπορεί, επίσης να είναι ένας αμετανόητος άνθρωπος, που γαλουχήθηκε μέσα στην βία και έμαθε να την απολαμβάνει. Κατ´ εμέ ό,τι κι αν είναι, είναι ένας επικίνδυνος άνθρωπος.
Ενδιαφέρον, δε, είναι το τεράστιο χάσμα ανάμεσα στον τρόπο, που βιώνουν οι βίαιοι άνθρωποι τον εαυτό τους και στην φρίκη των πράξεων τους.
Δικαίως η Χάνα Άρεντ λέει ότι «Η ιστορία, που διηγούμαστε στον εαυτό μας για τον εαυτό μας, προκειμένου να αιτιολογήσουμε και να δικαιολογήσουμε ό,τι κάνουμε, είναι κατά βάση ψεύδος. Η αλήθεια βρίσκεται σε αυτά που πράττουμε».
Κρυσταλία Πατούλη: Επίσης με ψυχολογικούς όρους, τι σημαίνει αντίσταση στο φασισμό;
Ελένη Νίνα: Το να αντισταθούμε στον φασισμό σημαίνει να επιλέξουμε την κοινωνική συνοχή, τον διάλογο, την ανάληψη ευθύνης, την προσπάθεια για συνύπαρξη, τον ορθολογισμό.
Σημαίνει επίσης ότι αποκηρύσσουμε την βία. Γιατί η βία είναι, καταφανώς, μια ριζική διαστρέβλωση της ανθρώπινης φύσης.
Το να αντισταθούμε στον φασισμό σημαίνει ότι επιλέγουμε τον σεβασμό στον Άνθρωπο.
Κρυσταλία Πατούλη: Πώς ο φασισμός μοιάζει να περνά από γενιά σε γενιά σαν ασθένεια, ακόμα και σε χώρες με δημοκρατικό πρόσιμο όπως η Σουηδία, που το αντιμεταναστευτικό κόμμα συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις από 15% έως 20%;
Ελένη Νίνα: Ο φασισμός είναι μια στάση ζωής, που όπως προανέφερα, αντιλαμβάνεται τον Πλησίον ως παρείσακτο. Έναν τραυματικό και επικίνδυνο παρείσακτο. Kάποιον, που με τον διαφορετικό τρόπο ζωής του ή τις διαφορετικές του απόψεις, ενοχλεί, διαταράσσει την ισορροπία του δικού μας τρόπου ζωής, εάν δε, έρθει πολύ κοντά μπορεί να προκαλέσει επιθετική αντίδραση (βλέπε ζευγάρια, οικογένειες, «παρείσακτους» μετανάστες, πρόσφυγες, κλπ.).
Ο Δυτικός πολιτισμός, βέβαια, το βρίσκει πιο εύκολο να ανέχεται διαφορετικούς τρόπους ζωής, χάρη στο ότι θεωρεί, πως μια δόση αποξένωσης είναι αναγκαία για την ειρηνική συνύπαρξη.
Καθώς, όμως τα στίφη των φτωχών μεταναστών και προσφύγων συρρέουν, ο φόβος μεγαλώνει. Και όσο μεγαλώνει ο φόβος, τόσο μεγαλώνει και ο θυμός.
Τα φασιστικά κινήματα φαντάζουν άσυλα ευημερίας, μιας και υπόσχονται ασφάλεια και εργασία, μέσω της απομάκρυνσης των μιαρών και επικίνδυνων ξένων.
Σε ένα διήγημα, που διάβαζα τελευταία, ο ήρωας λέει στο τέλος: «… οι άνθρωποι, συχνά, καταπίνουν ασυζητητί τους ανεξακρίβωτους ισχυρισμούς περί του ενός ή του άλλου. Είναι κάτι που πνίγει τον ορθολογισμό και τον σκεπτικισμό. Είναι κάτι, που φουσκώνει σαν θάλασσα… Δεισιδαιμονία το λένε».
Θα έλεγα, λοιπόν, ότι ο φασισμός είναι δεισιδαιμονία και απομακρύνει τον άνθρωπο από τον ορθό-λογισμό.-
Crystalia Patouli -------- 