Απόσπασμα από το «Αμφιθέατρο», το νέο βιβλίο του Δημήτρη Ποταμιάνου, δημοσιευμένο με αφορμή την πρώτη παρουσίασή του* στην Αίγινα την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου, στις 07.00 το απόγευμα, στο ξενοδοχείο «Μιράντα», σε συνεργασία με τις εκδόσεις Ποταμός και το βιβλιοπωλείο «Λυχνάρι».
[…] Όχι ότι δεν του βγήκαν πάντως αληθινές του Ηπίτη μερικές από τις εκτιμήσεις και προβλέψεις που είχε κάνει για την οικονομία της χώρας. Τα υπό την ηγεσία του εκσυγχρονιστικά επιτεύγματα της κακομαθημένης Ρωμιοσύνης μπορεί να μην είχαν τη ρώμη και την αντοχή στο χρόνο που υπολόγιζε ο ίδιος, αλλά για τον επιούσιο, που συνδυαζόταν σήμερα με τη χορταστικότερη ασφαλώς νομή της εξουσίας, φτάναν και περισσεύαν.
Η Σοφοκλέους είχε όντως αρχίσει να παίρνει τ’ απάνω της θεαματικά. Πρωτόγνωρη χρηματιστηριακή άνθιση και πολύ σύντομα καρποφορία μάλιστα για μια χώρα που είχε μεν δέσει τις τύχες της από καιρό με το δυτικό κεφαλαιοκρατικό σύστημα, αλλ’ όπου όμως μέχρι τα μέσα του αιώνα- ας λάβουμε ως βολικό χρονικό όριο τη δεύτερη μεγάλη παγκόσμια σύρραξη- τα κεφάλαια μέναν ευλαβικά σε επώνυμα οικογενειακά χέρια, Χωρίς αχρείαστα ή/ και μολυσματικά μετοχικά ανοίγματα. Ενώ από το τέλος του πολέμου και μετά επιβλήθηκε αργά αλλά σταθερα ένας ιδιότυπος «λούμπεν καπιταλισμός» – κερδοφόρα επιχειρηματική δραστηριοποίηση με το άρμεγμα όμως πρωτίστως των κρατικών ταμείων.
Μ’ ετούτα και μ’ εκείνα πάντως η ελεύθερη αγορά, που στο τιμόνι της βρίσκονταν βέβαια τώρα στιβαρά και εχέφρονα πλέον σοσιαλιστικά χέρια, είχε αρχίσει επί τέλους να δικαιώνει το όνομά της. Τα νεοσύστατα ιδίως τζάκια, θρεμμένα με τις αναλαμπές αλλά και με τις ζεστές ακόμα στάχτες της Αλλαγής, ξεκίνησαν να κάνουν όλο και πιο ζωηρό παιχνίδι. Τέρμα οι οικογενειακοί θυρεοί, είχε πλέον έρθει η ώρα των πολύ πιο ευέλικτων και ραγδαία αναπτυσσόμενων, με όλο και πιο ευρεία βάση, όπως και διακλάδωση, μετοχικών ομίλων.
Με τις ευλογίες της κεφαλαιαγοράς, υπό την επίβλεψη πάντα των αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών, οι εισαγωγές στο Χρηματιστήριο διαδέχονταν η μία την άλλη. Και τα εντεταλμένα παπαγαλάκια αναλάμβαναν με τη σειρά τους να διαδώσουν τα θέλγητρα των νεο-εισηγμένων αξιών. Αναπάντεχη αλλ’ ευεξήγητη πάντως η θερμή ανταπόκριση της λαϊκής βάσης.
Άνθρωποι που δεν είχαν ποτέ τους την παραμικρή σχέση με τις κινήσεις των κεφαλαίων, καθώς και με τα σκαμπανεβάσματα των μεγαλόπνοων επιχειρηματικών στοιχημάτων – μοναδική επαφή τους με τον τζόγο ήταν ως σήμερα το λαχείο, η πρέφα, άντε και ο ιππόδρομος- παρακολουθούσαν τώρα εκστατικοί τα limit- up των άυλων χαρτιών στια οποία είχαν εμπιστευτεί, κατόπιν των σχετικών παροτρύνσεων, τις ισχνές, συχνά αμελητέες, αν όχι και μηδενικές, αποταμιεύσεις τους. Να, λοιπόν, πώς μπορούσε εύκολα και γρήγορα ν’ αβγατίσει το υστέρημα μιας χαμοζωής. Πώς δεν την είχαν πάρει χαμπάρι, αλήθεια, τόσον καιρό την καλόβολη αυτή κλώσσα;
Μόνο που ό,τι ανεβαίνει ευνόητο είναι επίσης πως κατεβαίνει. Για τα επίπλαστα ως επί το πλείστον limit-up, καθώς τις περισσότερες φορές έλειπε από την ονομαστική αξία το παραγωγικό αντίκρυσμα, σε μιαν οικονομία που ακόμα ψαχνόταν να βρει τις δικές της ειδικές εστίες επικερδούς εκμετάλλευσης, η κατιούσα, μετά την πρόσκαιρη θριαμβευτική άνοδο, ήταν προδιαγεγραμμένη. Ύστερα από το ευφορικό limit-up, oι νεόκοποι τζογαδόροι στο χρηματιστηριακό καζίνο, άτσαλοι κατά κανόνα κι έξω οπωσδήποτε από τα στραγγισμένα αλλ’ οικεία πάντως νερά τους, ήταν τώρα υποχρεωμένοι ν’ αντικρύσουν κατάματα και το αποκαρδιωτικό limit-down.
Δεν ήταν προφανώς ακριβώς το ίδιο με τα σαϊνια που είχαν την πρωτοβουλία των κινήσεων κατά την είσοδο του ενός ή του άλλου κουρελόχαρτου στο ευαγές ίδρυμα της Σοφοκλέους. Ήξεραν αυτοί εκ των προτέρων τη μοίρα των περισσοτέρων επισφαλών αξιών , τις οποίες κατάφερναν πάντως να κατακυρώσουν προσωρινά με την καμαρωτή εισαγωγή τους στο έντεχνα υπερθερμασμένο Χρηματιστήριο. (Ας σημειωθεί μάλιστα εδώ και ο ρόλος διαφόρων κυβερνητικών παραγόντων ως πρόθυμων κλακαδόρων:
«Δεν έχετε τίποτα να φοβηθείτε από την ακμάζουσα επί τέλους οικονομία μας. Σφαίρα είναι και γυρίζει κι έχετε όλες τις πιθανότητες να σας κάτσει κι εσάς η μπίλια στη σωστή μεριά. Εκεί όπου με θάρρος θα ποντάρετε. Παίξτε όμως τώρα, στη βράση κολλάει το σίδερο. Στηρίξτε τα δυναμικά Ελληνικά χαρτιά κι από κοντά βέβαια την λίγο ως πολύ τρύπια ως σήμερα τσέπη σας».
Αυτές πάνω κάτω ήταν οι κρατικές, παρακαλώ, οδηγίες προς ναυτιλλομένους, δημοσίους λειτουργούς- υπευθύνους, λογουχάρη, ασφαλιστικών ταμείων και συνεταιριστικών οργανώσεων, καθώς και λοιπούς απλούς πολίτες. Όχι ακριβώς αυτό που θα λέγαμε εσωτερική πληροφόρηση, αλλ’ ενθουσιώδες πάντως σιγοντάρισμα της φούριας που είχε καταλάβει την Ελληνική πολιτεία για εύκολο και γρήγορο πλουτισμό.)
Την εσωτερική πληροφόρηση, κι από πρώτο μάλιστα χέρι, όπως προειπώθηκε, την είχαν εκείνοι που είχαν πρωτοστατήσει στην ξαφνική κατακόρυφη αύξηση του εν θέματι πυρετού. Διαβλέποντας δε την οροφή που θα’ πιανε σε λίγο το περιζήτητο γέννημά τους, όπως και την κατρακύλα που μοιραίως θ’ ακολουθούσε, ζητούσαν δανεικά από χρηματιστηριακά γραφεία ή και από μιλημένους τραπεζίτες προκειμένου ν’ αγοράσουν μετοχές που θα ενίσχυαν τη θέση τους στο μετοχικό κεφάλαιο της πλασματικά διαρκώς ανερχόμενης εταιρείας.
Με τα δανεικά αυτά αγόραζαν πακέτα στην κορυφαία τιμή που είχε αγγίξει η συγκεκριμμένη εταιρική αξία. Υποχρέωσή τους ήταν βέβαια να ξεπληρώσουν τον δανειστή τους εν ευθέτω χρόνω. Όχι, όμως, με μετρητά αλλά με ένα πακέτο μετοχών ίσο με αυτό που είχαν αγοράσει με τη συνδρομή του καλόπιστου- αλλά κι ενδεχομένως εξίσου τυχοδιωκτικού- συνεργού τους στην αγοραπωλησία. Ως εύθετος χρόνος αποπληρωμής σε ύλη τού δανείου τους λογιζόταν βέβαια γι’ αυτούς η στιγμή που το περήφανο δημιούργημά τους θα είχε πιάσει τον αναμενόμενο πάτο.
Τη διαφορά που προέκυπτε από αυτό το σορτάρισμα- προμηθεύτηκα πανάκριβες αξίες με αλλουνού λεφτά, του επιστρέφω τώρα τα κωλόχαρτα αγορασμένα μπιρ παρά- την τσέπωναν βέβαια οι αδίσταχτοι τζογαδόροι επιχειρηματίες, διοχετεύοντας μάλιστα ένα μέρος της σ’ ένα καινούριο φανταχτερό σχέδιο, ικανό να ξαναδελεάσει τα ανυποψίαστα ακόμα θύματά τους. ‘Ετοιμα να ξαναμπούν στο παιχνίδι προκειμένου να ρεφάρουν, έστω, τις νίλες τους και την αβάσταχτη για τα σπίτια τους χασούρα. […]
Απόσπασμα από το Αμφιθέατρο, το νέο μυθιστόρημα του Δημήτρη Ποταμιάνου, Εκδόσεις Ποταμός
Με φόντο –και συχνά στο προσκήνιο- την ταραγμένη, όπως πάντα, ιστορία της πατρίδας μας, στο κατώφλι εδώ του 21ου αιώνα, εκτυλίσσεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου μια τραγική φαρσοκωμωδία. Ο Αγγλοσάξονες θα την κατέτασσαν στην κατηγορία του Campus Novel, καθώς συμμετέχουν και δρουν, με τις πολιτικές διασυνδέσεις τους, λιγότερο ή περισσότερο προβεβλημένα μέλη της λεγομένης «πανεπιστημιακής κοινότητας».
Κοινότητα συνηθίζεται πράγματι να λέγεται ο κλειστός αυτός κύκλος, κι έτσι ονομάζεται και σ’ αυτήν τη μυθιστορία, παρά το γεγονός ότι οι ανελέητες φαγωμάρες των διαπρεπών μελών του κάνουν τα «συντροφικά μαχαιρώματα» της πολιτικής σκηνής να μοιάζουν αθώα παιδικά παιχνιδάκια μπροστά τους. Ιδέες, προφανώς, κυκλοφορούν ελεύθερα εδώ, ελέω και του σχετικού ασύλου. Ενώ εκτίθενται επίσης και λογής λογής ελευθεριάζουσες πρακτικές. Από τις ζωές των ακαδημαϊκών ταγών μας δεν γινόταν ασφαλώς να λείψουν και τα περιστασιακά ή καθ΄έξιν μπερμπάντικα, ιδιόρρυθμα έστω, ερωτικά σκιρτήματα τους.
Τελικώς, ο κομπασμός του Φάλσταφ στον Ερρίκο Δ! του Σαίξπηρ, ταιριάζει γάντι στις πεποιθήσεις και στα καμώματα των ηρώων του Αμφιθεάτρου. «Δεν είμαι μόνον εγώ ο ίδιος ξύπνιος, παρά είμαι η αιτία που την εξυπνάδα τη βρίσκεις και σ’ άλλους ανθρώπους.» Να, όμως, που η αποφασιστική πρωτοβουλία της κεντρικής ηρωίδας στη δραματική κατάληξη του έργου, δικής της αποκλειστικά εμπνεύσεως, διαψεύδει με πάταγο τα καυχησιάρικα αυτά λόγια. Οι πρωταγωνιστές και οι δευτεραγωνιστές του δράματος- με την εξαίρεση ενός και μόνον, που έχει όμως ήδη λάβει τη θέση του στο πολιτικό μας Πάνθεον- είναι γεννήματα φαντασίας. Οποιοεσδήποτε ομοιότητες, πόσω μάλλον ταυτίσεις, με πραγματικά πρόσωπα εντοπισθούν από τον φιλοπερίεργο αναγνώστη, θα είναι με δική του πρωτοβουλία και ευθύνη.
*Πρώτη παρουσίαση για το «Αμφιθέατρο» του Δημήτρη Ποταμιάνου – aeginalight.gr
Πριν μια μόλις βδομάδα – την Πέμπτη 27 Νοεμβρίου, συγκεκριμένα – κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ποταμός, το καινούριο βιβλίο του Δημήτρη Ποταμιάνου, και την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου, στις 07.00 το απόγευμα, γίνεται η πρώτη του παρουσίαση στο ξενοδοχείο «Μιράντα» στην Αίγινα, από τον εκδοτικό οίκο σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο «Λυχνάρι».
Ζητήσαμε από την Τόνια Ζαραβέλα (μια από τους εισηγητές της παρουσίασης) να μας πει δυο λόγια για αυτό.
Το «Αμφιθέατρο» του Δημήτρη Ποταμιάνου, λοιπόν, απαλλάσσει απ’ τα σύγχρονα ψιμύθια την ελληνική πανεπιστημιακή κοινότητα, ψηλαφεί τα καρκινώματα των τελευταίων του 20ου αιώνα πολιτικών θητειών, σημαδεύει τις εκπτώσεις των νέων πτυχιούχων στο δρόμο προς την επαγγελματική αποκατάσταση, και σε παρασύρει στον ερωτικό ρυθμό και πόθο, τον ικανό να τερματίσει μια ζωή` την ίδια αυτή ζωή που θα αναγεννηθεί και θα γίνει προσφορά αλληλεγγύης, θυσία χάριν κάποιου θεμελιώδους υψηλού φρονήματος.
Crystalia Patouli -------- 